Międzynarodowa konferencja naukowa Stowarzyszenia Muzeów Uczelnianych „Dziedzictwo akademickie dla przyszłości nauki – Academic heritage for the future of science”
W dniach 26-29 kwietnia na Uniwersytecie Warszawskim oraz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa Stowarzyszenia Muzeów Uczelnianych.
Słowo wstępne do zebranych uczestników wygłosił Rektor Uniwersytetu Warszawskiego – prof. Alojzy Z. Nowak. W otwarciu konferencji uczestniczyli również Prorektor UW ds. współpracy i spraw pracowniczych – prof. dr hab. Sambor Grucza, Prorektor UW ds. rozwoju – prof. dr hab. Ewa Krogulec, Prorektor UW ds. badań – prof. dr hab. Zygmunt Lalak oraz Kanclerz UW – Robert Grey.
Gościem honorowym konferencji był również Wojciech Murdzek, Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu do spraw reformy funkcjonowania instytutów badawczych w Ministerstwie Edukacji i Nauki.
Następnie wykład wprowadzający wygłosił Prezes Stowarzyszenia Muzeów Uczelnianych, dyrektor Muzeum UW – dr hab. Hubert Kowalski, prof. ucz. który wygłosił referat pt.: DZIEDZICTWO. Powstrzymywanie/blokowanie PROCESÓW digitalizacyjnych/upowszechniających – KONSEKWENCJE.
Wystąpienie Prezesa Stowarzyszenia było jednocześnie apelem o ochronę i digitalizację zbiorów uczelnianych. Zaprezentował on kilka przykładów muzeów i ich zbiorów straconych na skutek pożarów (Muzeum w Brazylii), działań wojennych (ISIS, agresja Rosji na Ukrainę) oraz katastrof naturalnych.
Następnie głos zabrali przedstawiciele międzynarodowych organizacji muzealnych: ICOM UMAC i Universeum: prof. Hugues Dreysse, Jardin des Sciences, University of Strasbourg oraz Sebastien Soubiran, PhD, Jardin des Sciences, University of Strasbourg.
Konferencja zakładała upowszechnianie historii polskiej nauki i dziedzictwa akademickiego a także zaprezentowanie osiągnięć naukowych, w tym najnowszych wyników badań dotyczących historii nauki i dziedzictwa akademickiego. Celem konferencji była popularyzacja polskiej nauki oraz dziedzictwa akademickiego a także konsolidacja polskiego środowiska zajmującego się dziedzictwem, jak również zaprezentowanie go na arenie międzynarodowej. Przedstawiciele polskich i zagranicznych muzeów i kolekcji uczelnianych zaprezentowali swoje najnowsze wyniki badań. Celem międzynarodowej konferencji była również wymiana doświadczeń z najlepszymi europejskimi i światowymi jednostkami uczelnianymi zajmującymi się dziedzictwem akademickim.
Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli kilkudziesięciu muzeów uczelnianych z Polski, Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Grecji, Portugalii, Włoch, Belgii, Danii, Norwegii, Niderlandów oraz Ukrainy. W konferencji udział wzięli przedstawiciele UMAC ICOM, Universeum, Coimbra oraz polskich uczelni wyższych, reprezentowali oni 54 jednostki uczelniane. Wygłoszono 60 referatów, w tym 21 stanowiły referaty przedstawicieli zagranicznych jednostek muzealnych. Uczestnicy reprezentowali 25 uczelni zagranicznych oraz 18 polskich.
Dzień pierwszy odbywał się pod hasłem „Dziedzictwo akademickie dla światowej nauki”
Pierwszy panel pt.: „Dotknąć dziedzictwa” oscylował wokół istoty i istotność dziedzictwa akademickiego, jego definicji, interpretacji, uczestnicy mówili o roli i zadaniach muzeów i kolekcji akademickich w kreowaniu, zachowaniu i interpretacji dziedzictwa. Zaprezentowano także polskie dziedzictwo akademickie jako część światowego dziedzictwa kulturowego. Prelegenci z Europy prezentowali najnowsze trendy badawcze w dziedzictwie akademickim.
W panelu pierwszym wygłoszono następujące referaty: University heritage and science museums: sensitive management and touristification, Pedro Casaleiro, PhD, Science Museum of the University of Coimbra, Portugal; Muzealne koncepcje tożsamości uniwersytetu, dr hab. Andrzej Gulczyński, prof. UAM, Muzeum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; W poszukiwaniu definicji dziedzictwa akademickiego na przykładzie zbiorów Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, dr Aleksandra Sara Jankowska, Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego w Bydgoszczy; The Morgagni Museum of Pathological Anatomy in Padua: new technologies for medical education, Alberto Zanatta PhD, Museum of Pathology, University of Padua, Italy; Z Polski do starożytnej Nubii. Dziedzictwo medyczne prof. Tadeusza Dzierżykray-Rogalskiego, dr Magdalena Muskała, Muzeum Historii Medycyny i Farmacji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Z badań nad kulturą studencką w Polsce, dr Aldona Chlewicka-Mączyńska, Muzeum Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy; W sieci Związku Magnetycznego, dr Maciej Kluza, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Następnie odbyła się prezentacja nowych jednostek, które w ciągu roku rozpoczęły współpracę ze Stowarzyszeniem – Muzeum Zoologiczne Wydziału Biologii i Biotechnologii UMCS w Lublinie. 76 lat dla edukacji i nauki, dr Jacek Chobotow, Pracownia Edukacji Biologicznej i Środowiskowej z Muzeum Zoologicznym Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; Muzeum Olimpizmu w Uniwersytecie Szczecińskim (w organizacji), dr hab. Renata Urban, prof. US, Uniwersytet Szczeciński; Muzeum Joanny i Jana Kulmów, Uniwersytet Szczeciński (w organizacji), mgr Elżbieta Nowak, Uniwersytet Szczeciński. Prezentację nowych jednostek prowadziła dr Marta Piszczatowska z Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego.
Po prezentacji nowych jednostek dr hab. H. Kowalski prof. ucz. prezes SMU wraz z wiceprezesami: dr Martą Piszczatowską, dr Markiem Bukowskim mówili o nowych projektach oraz przedsięwzięciach SMU – Muzea, kolekcje i zbiory naukowe wyższych uczelni w Polsce. Od dyskusji panelowych do wsparcia rządowego.
Na zakończenie pierwszego dnia konferencji odbyło się Walne Zgromadzenie członków Stowarzyszenia Muzeów Uczelnianych.
Dzień drugi odbywał się pod hasłem „Wkład wybitnych uczonych w światowe dziedzictwo akademickie”.
Panel drugi zatytułowany był „Uczeni i dziedzictwo”. Podczas drugiego panelu wygłoszono referaty: Eugeniusz Romer i jego dzieła kartograficzne zachowane w Muzeach i Bibliotekach uniwersyteckich – jak chronić pamięć o polskich osiągnięciach, dr Małgorzata Taborska, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego; Władysław Strzemiński-artysta, pedagog, żołnierz, mgr Agata Buchholtz, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi/Akademia Sztuk Pięknych w Łodzi; Krakowscy nauczyciele rolnictwa na tle zbiorów muzealnych Uniwersytetu Rolniczego, Biblioteka Główna Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie/Muzeum Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie; Archiwum Stanisławy Sawickiej, kustosz Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, mgr Urszula Dragońska, Gabinet Rycin, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie; Feliks Bentkowski, historyk, kustosz gabinetu numizmatycznego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, dr Krzysztof Mordyński, Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego; Historia – Wiedza – Potencjał – wystawa stała w Centrum Historii Politechniki Białostockiej im. inż. M. Bujanowskiego, dr inż. arch. Maciej Kłopotowski, Archiwum Uczelniane i Centrum Historii Politechniki Białostockiej im. inż. M. Bujanowskiego; Jan Czochralski – wynalazca nowej metody uzyskiwania monokryształów, dr Andrzej Ulmer, Muzeum Politechniki Warszawskiej; Maria Grzegorzewska wobec idei Muzeów Oświaty i Wychowania, dr hab. Jacek Kulbaka, Muzeum Marii Grzegorzewskiej i Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie; Dylematy i problemy, czyli o opracowaniu obiektów z dawnych kolekcji dydaktycznych Uniwersytetu Warszawskiego, mgr Monika Dunajko, Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego; The University of Lyon’s heritage, Françoise Khantine-Langlois, PhD, S2HEP, Université de Lyon/Lyon 1, France; Polish astronomical academic heritage in the context of world cultural heritage, Prof. Gudrun Wolfschmidt, Center for History of Science and Technology, University of Hamburg, Germany.
Pierwszy i drugi panel prowadziły: dr Magdalena Muskała z Muzeum Historii Medycyny i Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku oraz mgr Marta Szaszkiewicz z Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego.
Trzeci panel nosił tytuł „Dobre praktyki propagowania i ochrony dziedzictwa akademickiego na świecie”.
Wygłoszono następujące referaty: Networking – Patterns and channels of cooperation, Sebastien Soubiran, PhD, Jardin des Sciences, University of Strasbourg, France, President of UNIVERSEUM; Eight hundred years of Future. Museum system and widespread heritage of the University of Padua: Perspectives for enhancement, prof. Giuliana Tomasella, University Museums Centre, University of Padua; Mixing research and public engagement at Medical Museion, prof. Ken Arnold, Medical Museion, University of Copenhagen; Good practices for the promotion and protection of academic heritage in the world, prof. Henrik von Achen, University Museum of Bergen, Norway; Renew or not a university museum: A dilemma, prof. Hugues Dreysse, Jardin des Sciences, University of Strasbourg; The collections of the University of Amsterdam – between merger and lockdown, Esther Boeles, MA, Library of the University of Amsterdam, The Netherlands; Italian University Museums: challenges and perspectives Associate prof., Elena Corradini, University of Modena and Reggio Emilia; Muzeum GUMed i Muzeum UG dla dziedzictwa akademickiego – współpraca, wymiana, dobre praktyki, mgr Magdalena Jaszcza, Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego, mgr Maciej Badowicz, Muzeum Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego; Muzeum jako spoiwo w zakresie ochrony i popularyzacji dziedzictwa uczelni na przykładzie działań Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego, mgr Marta Szaszkiewicz, Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego; Sala muzealna w dawnym dworze rodziny von Bismarck w Kulicach koło Nowogardu, dr Sławomir Szafrański, Międzynarodowy Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Szczecińskiego w Kulicach; Kolekcje farmakognostyczne w Europie – ich rola w nowoczesnym uniwersytecie, mgr Justyna Makowska-Wąs, Katedra Farmakognozji Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum; Muzea Gleb jako element ochrony światowych zasobów glebowych, dr inż. Piotr Pacanowski, Centrum Edukacji Gleboznawczej-Muzeum Gleb Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie, dr inż. Magdalena Frączek, Uniwersytet Rolniczy. im. H. Kołłątaja w Krakowie; Konstrukcja nie destrukcja – specyfika naukowych kolekcji przyrodniczych, dr Elżbieta Sontag, Wydział Biologii, Katedra Zoologii Bezkręgowców i Parazytologii, Pracownia Entomologii Ewolucyjnej i Muzeum Inkluzji w Bursztynie Uniwersytetu Gdańskiego; Kiedy kolekcja przyrodnicza staje się obiektem dziedzictwa kulturowego? Przykłady ze Zbiorów Przyrodniczych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, dr hab. Szymon Konwerski, Zbiory Przyrodnicze Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Dziedzictwo akademickie w praktyce – muzealne działania edukacyjne, mgr Wioletta Kolbusz-Lasa, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius; Lekcja anatomii w nowej przestrzeni edukacyjnej Muzeum Historii Medycyny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, mgr Grażyna Jermakowicz, Muzeum Historii Medycyny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Dzień trzeci odbywał się pod hasłem „Naukowe zbiory cyfrowe”, zaś IV panel nosił tytuł „Muzea Uczelniane w czasie pandemii i nie tylko – cyfrowy wymiar dziedzictwa”. Wygłoszono referaty: University Collections as Research Infrastructure: Visions and Strategies , prof. Cornelia Weber, Justus Liebig University Gießen Germany; About the network and the development in Germany (including the Germany Society for University Collections and the Coordination Centre for Scientific University Collections in Germany, Martin Stricker, M.A. Collections as Infrastuctures for Research and Teaching Communication and Networking, Humboldt University, Berlin, Germany; Instrumental Passions: Re-imagining historic scientific instruments for learning and discovery tales from a princely collection, Michael Korey, PhD, Royal Cabinet of Mathematical and Physical Instruments, State Art Collections, Dresden, Germany; Baza danych INVENTARIUM jako źródło wiedzy do historii nauki polskiej, dr hab. Ewa Wyka, prof. PAN, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego; Nieoczywiste korzyści cyfryzacji. O zbliżeniu środowiska muzealników Uniwersytetu Wrocławskiego w procesie digitalizacji zbiorów, mgr Joanna Białek, Muzeum Geologiczne im. Henryka Teisseyre Uniwersytetu Wrocławskiego, dr Urszula Bończuk-Dawidziuk, mgr Urszula Rozpara, Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego, mgr Jacek Stefaniak, Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu Wrocławskiego; Digitalizacja zbiorów uczelnianego muzeum fotografii WSG w Bydgoszczy, dr Marek Chamot, prof. WSG, Muzeum Fotografii Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy; Specyfika architektury informacji w muzeach uczelnianych, dr Żaneta Kubic, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, mgr Łukasz Ściebior, Mobile MS; Transdyscyplinarne badania konserwatorskie. Najnowsze trendy badawcze i korzyści dla dziedzictwa akademickiego, dr Łukasz Nawrocki; Confronting the Collections, Amy Moffat, MA, Bethlem Museum of the Mind, Bethlem Royal Hospital, Beckenham, Great Britain; Wrażliwe dziedzictwo – wybrane aspekty dotyczące ewidencji i narracji, mgr Joanna Ślaga, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, mgr Emilia Jastrzębska, Muzeum Łazienki Królewskie.
Na konferencję przybyły także przedstawicielki ukraińskiego środowiska muzeów uczelnianych, które wygłosiły referaty: Soviet academic heritage of Lviv Polytechnic: how to overcome toxicity , dr Oksana Hodovanska, Department of History, Museum Studies and Cultural Heritage, Lviv Polytechnic National University; V. N. Karazin Kharkiv National University History Museum: tradition and innovaition, dr Viktoriia Ivashchenko, N. Karazin Kharkiv National University History Museum; Preservation of intangible cultural heritage: on the example of the Lviv Polytechnic National University project, Associate prof. Switlana Muravska, Department of History, Museum Studies and Cultural Heritage Lviv Polytechnic National University
Panel trzeci i czwarty prowadzili: mgr Joanna Ślaga z Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dr Marek Bukowski z Muzeum Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Czwarty dzień konferencji „Dziedzictwo akademickie w Warszawie” zarezerwowany był na zwiedzanie warszawskich muzeów uczelnianych. Uczestnicy poznali dziedzictwo akademickie prezentowane w Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, na Kampusie Głównym Uniwersytetu Warszawskiego, Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie a także Muzeum Historii Medycyny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Konferencja „Dziedzictwo akademickie dla przyszłości nauki – Academic heritage for the future of science” zgromadziła szerokie grono uczestników. Poruszono wiele ważnych i problematycznych tematów. Stawiano odważne pytania o przyszłość dziedzictwa akademickiego w czasach wojny i pokoju. W obliczu ataku zbrojnego Federacji Rosyjskiej na Ukrainę świat stawia przed muzeami uczelnianymi nowe wyzwania.
Organizator konferencji: Stowarzyszenie Muzeów Uczelnianych
Współorganizatorzy: Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Muzeum Historii Medycyny i Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego
Honorowy patronat:
JM Rektora Uniwersytetu Warszawskiego,
JM Rektora Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie,
JM Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego
JM Rektora Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
JM Rektora Uniwersytetu Gdańskiego
JM Rektora Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
JM Rektora Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
JM Rektora Politechniki Warszawskiej
JM Rektora Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
JM Rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
JM Rektora Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie
JM Rektora-Komendanta Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie
JM Rektor Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
JM Rektora Uczelni Łazarskiego w Warszawie
Honorowy patronat Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych (KRAUM)
Konferencja odbyła się pod auspicjami: Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP)
Projekt „Dziedzictwo akademickie dla przyszłości nauki” dofinansowano z programu „Doskonała nauka” Ministra Edukacji i Nauki.
