„Imprimatur. Drukarnia akademicka we Wrocławiu w latach 1726-1804” – wystawa w Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego

Drukarnia akademicka we Wrocławiu w latach 1726–1804

działała w ramach uniwersytetu założonego w 1702 roku przez cesarza Leopolda I Habsburga. Jego syn i następca, cesarz Józef I Habsburg, przyznał jezuitom wrocławskim przywilej otwarcia własnej drukarni w 1705 roku, ale oficyna zaczęła działać dopiero w 1726 roku. Jej założycielem był jezuita, kanclerz uniwersytetu i profesor teologii Franciscus Hertzig, który stanął nominalnie na jej czele. Kolejnymi zwierzchnikami drukarni byli jezuiccy profesorowie wydziału teologicznego i filozoficznego, a kierownikami technicznymi drukarni byli specjaliści określani zlatynizowanym mianem faktora (Factor).

Początkowo nosiła nazwę Józefińsko-Karolińska Drukarnia Towarzystwa Jezusowego we Wrocławiu (Josepho-Carolinische Buchdruckerey der Gesellschaft Jesu in Breslau), jednak po 1740 roku zaprzestano jej stosowania. Było to najpewniej związane z sytuacją polityczną: w 1740 roku na Śląsk wkroczył król pruski Fryderyk II i w wyniku kolejnych wojen śląskich objął nad nim panowanie, podczas gdy nazwa drukarni nawiązywała do czasów habsburskich.

W latach 30. XVIII wieku drukarnia była największą oficyną wydawniczą na terenie miasta. Przeżywała swój rozkwit realizując zamówienia miejscowe i zagraniczne. Funkcjonująca 79 lat drukarnia w trakcie pierwszych lat swojej działalności wydrukowała około ¼ wszystkich tytułów, a po 25 latach istnienia – ponad połowę.

Oficyna drukowała w pięciu językach: głównie łacińskim i niemieckim, rzadziej drukowano po polsku, wreszcie sporadycznie po francusku i włosku. Używano czcionek różnego kroju oraz farby drukarskiej w kolorach czarnym i czerwonym. Wraz z upływem czasu zauważyć można większy udział grafik zamieszczanych w drukach, co wpisuje się w XVIII-wieczny trend popularyzacji książki ilustrowanej. Najwięcej rycin wykonano w warsztacie Strahowskich – wiodącym ośrodku miedziorytniczym XVIII-wiecznego Wrocławia.

Po kasacie zakonu jezuitów drukarnię akademicką we Wrocławiu prowadzili eksjezuici (od 1776 roku). W 1804 roku została wydzierżawiona przez wrocławskiego drukarza Johanna Augusta Bartha.

O wystawie

Wystawa prezentowana jest w Sali pod Filarem, miejscu szczególnym w kontekście tematu wystawy – pomieszczenie było siedzibą drukarni od momentu wzniesienia gmachu Uniwersytetu we Wrocławiu na początku lat 30. XVIII wieku. W późniejszym okresie drukarnia zajmowała także przylegającą od wschodu Salę im. Stefana Banacha.

Wszystkie druki prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu.

Wystawie towarzyszy publikacja pt. „Drukarnia akademicka we Wrocławiu w latach 1726-1804” pod redakcją Urszuli Bończuk-Dawidziuk i Jarosława Suleji zawierająca wykaz druków, które ukazały się w tej oficynie i są dzisiaj dostępne w zbiorach publicznych.

Otwarcie wystawy zaplanowane na 11 października 2022 roku o godz. 12.00 w Oratorium Marianum uświetni występ zespołu Ars Cantus.

Organizator wystawy: Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego

Koncepcja wystawy i nadzór naukowy: prof. dr hab. Jan Harasimowicz

Kuratorzy wystawy: Urszula Bończuk-Dawidziuk, Jarosław Suleja

Patronaty honorowe: Józef Kupny – Arcybiskup Metropolita Wrocławski, Jarosław Paszyński SJ – Prowincjał Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego, Jacek Sutryk – Prezydent Wrocławia

Zapraszamy!