Jak prawdziwy muzealnik ubrałem białe, miękkie rękawiczki. Na nadzwyczaj starannie umytym blacie położyłem dwie księgi. Obie niezwykle cenne i ważne dla historii naszego Uniwersytetu,
a dla gdańskiej chirurgii szczególnie. Przez dłuższą chwilę patrzyłem na podobne, niemal identyczne strony. Oto Muzeum GUMed stało się kolejnym ogniwem łańcucha opowieści o konsekwencji, tradycji, uporze w dążeniu do celu i pokonywaniu przeciwności losu. Ogniwem w szczególny sposób nawiązującym do misji muzeum uniwersyteckiego: zachowania i udostępnienia artefaktów przeszłości, aby ukazać skalę zmian, które zaszły na przestrzeni lat.
Po lewej egzemplarz oprawny w skórę: Zdzisław Wajda, Pro memoria – bibliofilskie opracowanie Księgi Pamiątkowej Klinik Chirurgii USB w Wilnie, Akademii Medycznej w Krakowie, Akademii Lekarskiej w Gdańsku i wreszcie Akademii Lekarskiej w Gdańsku. Osiemdziesiąt pięć lat chirurgii splecionej nierozerwalnie z historią Polski. Dedykacja Autora, prof. Zdzisława Wajdy dla Muzeum Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, słowo wstępne prof. Janusza Morysia, Rektora GUMed w chwili wydania księgi i znamienne słowa: …Stanowi ważny element dokumentujący także historię Akademii Medycznej w Gdańsku, pokazuje jej korzenie, chroni od zapomnienia wszystko to, co najważniejsze dla społeczności akademickiej i kolejnych pokoleń młodych lekarzy opuszczających mury tej Uczelni.
Po prawej ta sama księga. Niemal ta sama. To oryginał. Nosząca ślady niemal stuletniej podróży poprzez świat chirurgii. Od Wilna przez Gdański, Kraków i na powrót w Gdańsku. Atrament pierwszych wpisów z lat 20 ubiegłego wieku wciąż jest bardzo wyraźny, jakby litery skreślono ledwie wczoraj. Czy to tylko złudzenie, że kiedyś inaczej pisano, odmiennie stawiano liter?
Pierwszy wpis pióra prof. Bronisława Kadera datowane na 26 lipca 1923 r.: Obyż w tej klinice panowały stale aż po ostatni kres bytu kuli ziemskiej miłość Ojczyzny naszej, wiedza głęboka, poczucie obowiązku, czyste sumienie i miłość pracy, to jest wszystko, co wniósł w nią pierwszy Dyrektor Kliniki tej i jej twórca – prof. dr Kornel Michejda.
Precyzyjne odczytanie poszczególnych wpisów zawdzięczamy Pani mgr Józefie de Laval, wieloletniej, nieżyjącej już Dyrektor Biblioteki Głównej AMG.
Jeszcze kilka słów wyjaśnienia losów Księgi Pamiątkowej. Tak opisał je prof. Zdzisław Wajda: Księga wędrowała z profesorem Kornelem Michejdą. W 1939 roku musiał przeżyć gorycz zamknięcia Uniwersytetu Stefana Batorego, dewastację Kliniki, a potem okrucieństwo okupacji. Po opuszczeniu Wilna przybył do zniszczonego wojną Gdańska, by w nowo utworzonej Akademii Lekarskiej zorganizować od podstaw Katedrę i Klinikę Chirurgiczną. Kierował nią do 1948 roku. Podpisy złożone w Gdańsku otwierają „nową erę” – trudny okres powojenny, upamiętniają m.in. przedstawicieli Szwedzkiego i Duńskiego Czerwonego Krzyża, którzy nieśli pomoc uczelni powstałej w leżącym w gruzach mieście. W zapisie uczestników zebrania klinicznego w dniu 12 listopada 1948 roku znajdujemy nazwiska niemal wszystkich asystentów Kliniki, a także pionierów gdańskiej powojennej chirurgii. Można przypuszczać, że w tym dniu odbyło się pożegnalne posiedzenie kliniczne profesora Michejdy z zespołem, którego był twórcą. Profesor przeniósł się do Krakowa i po raz trzeci w swojej działalności został organizatorem kliniki – II Katedry i Kliniki Chirurgicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, którą kierował do 1958 roku. […]. Po śmierci profesora Kornela Michejdy; jego syn dr Janusz Michejda, w pięknych słowach przekazał Księgę 30 listopada 1960 roku profesorowi Zdzisławowi Kieturakisowi, wychowankowi i uczniowi profesora Kornela Michejdy, twórcy i kierownikowi III Katedry i Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej w Gdańsku. Tak więc Księga ponownie znalazła się w Gdańsku. W 1972 roku Księgę przejąłem jako sukcesor profesora Zdzisława Kieturakisa – wychowanek, następca i kontynuator jego szkoły chirurgicznej. Księga pamiątkowa wraz z osobistymi rzeczami profesora Kieturakisa została mi przekazana przez wdowę po Profesorze, dr Marię Kieturakis i do dziś pozostaje w moich rękach. W księdze zapisywano ważne wydarzenia z życia Kliniki […]. Upamiętniono m.in. jubileusze istnienia Kliniki, uroczystości związane z moim dwukrotnym wyborem na rektora AMG [1993, 1996], przekazanie kierownictwa Katedry i Kliniki profesorowi Zbigniewowi Grucy w 1997 roku. Po tym okresie Księgę udostępniłem w okresie obchodów 100-lecia urodzin profesora Kieturakisa i po raz ostatni w dniu moich 80. Urodzin [11.05.2007].
Dzięki życzliwości żony Pana Profesora dr Teresy Wajdy i Jego córki Pani Magdaleny Wajdy kilka dni temu niezwykła księga znalazła się w Muzeum GUMed wzbogacając nasze zbiory.
Wszystkie cytaty pochodzą z książki prof. Zdzisława Wajdy Pro memoria, wydanego nakładem Wydawnictwa Bernardinum w 2009 r.
