Archiwum Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
Aleja Jana Pawła II 78
31-571 Kraków
tel. 12 683 13 83 lub 12 683 10 69
www.awf.krakow.pl
wstęp bezpłatny
poniedziałek – piątek: 08.00–15.00
Przed wizytą w Archiwum należy umówić się telefonicznie, oglądanie zbiorów możliwe w czytelni Archiwum
kierownik: mgr Dorota Okrajni, dorota.okrajni@awf.krakow.pl
pracownicy: mgr Elżbieta Mackiewicz, elzbieta.mackiewicz@awf.krakow.pl
Archiwum Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
Dzieje Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie od samego początku są ściśle związane z Uniwersytetem Jagiellońskim. UJ jako pierwszy polski uniwersytet zajął się realizacją wytycznych Komisji Edukacji Narodowej (1773) o edukacji fizycznej młodzieży. Już w pierwszej połowie XIX wieku we wspomnianych działaniach wyspecjalizowali się pracownicy i wychowankowie Wydziału Lekarskiego – proponowany model wychowania fizycznego oparto na badaniach naukowych, był on skierowany do młodzieży obojga płci, zarówno w celach leczniczych, jak i rekreacyjnych. Prowadzone działania zyskały duże poparcie społeczności krakowskiej, powstały liczne prywatne kursy gimnastyczne, m.in. słynne Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Pod koniec XIX wieku zaczęły pojawiać się postulaty utworzenia samodzielnej katedry wychowania fizycznego przy UJ, w którym w 1895 roku uruchomiono dwuletnie kursy wychowania fizycznego dla nauczycieli (C.K. Kurs dla kandydatów na Nauczycieli Gimnastyki Szkół Średnich i Seminarium Nauczycielskiego). W 1913 roku przekształcono je w trzyletnie Studium Wychowania Fizycznego. Wybuch I wojny światowej przerwał działalność Studium. Po latach wspólnych starań przedstawiciele UJ, Akademii Górniczej i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie doprowadzili do jego reaktywacji 15 września 1927 roku jako Studium Wychowania Fizycznego przy Wydziale Lekarskim UJ. W poczet pierwszych słuchaczy zostali przyjęci głównie studenci wydziałów: Filozoficznego, Prawniczego i Lekarskiego UJ. Ewenementem – i jednocześnie dowodem na nowoczesność Studium – była przewaga kobiet pośród żaków. Rozwój Studium jest również odzwierciedleniem powszechnego uznania i docenienia nauk o wychowaniu fizycznym w międzywojennej Europie. Hekatomba II wojny światowej przerwała dalszy rozkwit Studium. Wykłady zostały wstrzymane, a znaczna część majątku została zrabowana lub zniszczona. Pomimo wszelkich przeciwności Studium wznowiło działalność z początkiem 1945 roku, tuż po wyzwoleniu Krakowa spod okupacji niemieckiej. 1 stycznia 1950 roku decyzją Rady Ministrów Wydział Lekarski UJ został przekształcony w Akademię Medyczną – w konsekwencji Studium Wychowania Fizycznego znalazło się w strukturach AM. Kolejna zmiana nastąpiła już pół roku później, 5 lipca 1950 roku, kiedy rozporządzenie RM przekształcało Studia Wychowania Fizycznego z całego kraju w Wyższe Szkoły Wychowania Fizycznego. Pierwszą rektor WSWF w Krakowie została doc. dr Eugenia Stołyhwo, antropolog. Z biegiem lat uczelnia rozwijała się na polach naukowo-dydaktycznych i popularyzatorskich. W 1972 roku WSWF przemianowano na Akademię Wychowania Fizycznego, która od 1977 roku nosi imię Bronisława Czecha – wszechstronnego narciarza międzywojnia, trzykrotnego olimpijczyka. Archiwum AWF zostało utworzone Zarządzeniem Rektora AWF w 1984 roku jako samodzielna jednostka międzywydziałowa podległa bezpośrednio Prorektorowi ds. Nauki. Od tego czasu Archiwum gromadzi i przechowuje dokumenty wytworzone na Uczelni oraz opracowuje materiały archiwalne stanowiące zasób historyczny AWF. Archiwum współpracuje ze wszystkimi jednostkami uczelnianymi w celach naukowych, dydaktycznych i popularyzatorskich, m.in. z Biblioteką Główną, która zajmuje się organizowaniem wystaw. Na zasób historyczny składają się głównie dokumenty aktowe, materiały fotograficzne, audiowizualne i spuścizny po pracownikach naukowo-dydaktycznych. Najstarsze zbiory pochodzą z początku XX wieku.
mgr Dorota Okrajni
mgr Elżbieta Mackiewicz
