Muzeum Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego
ul. Radziwiłłowska 4
31-026 Kraków
tel. 12 422 21 16
www.uj.edu.pl/struktura/muzea/wl
Wstęp bezpłatny
Zwiedzanie muzeum możliwe po wcześniejszym telefonicznym uzgodnieniu terminu
Opiekunowie zbiorów: prof. dr hab. Ryszard W. Gryglewski, mgr Agnieszka Krawczuk, mgr Michał Chlipała
Muzeum Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum
Muzealnictwo medyczne związane z Wydziałem Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego ma swoją specyfikę, co wiąże się nie tylko z charakterystyką gromadzonych zbiorów, lecz również z genezą ich powstawania i powiększania. Muzeum Historii Medycyny UJ CM nie jest jedyną kolekcją pamiątek medycznych znajdującą się na Wydziale Lekarskim, za to od początku tworzone było świadomie jako miejsce ochrony tradycji i historii nauki oraz sztuki lekarskiej, jako zalążek instytucji badawczej i placówki dydaktycznej. Pozostaje jednym najstarszych muzeów medycznych w Europie i najstarszym w Polsce. Jego twórcą był pasjonat tzw. starożytności lekarskich, znakomity internista i pionier gastrologii w Polsce, prof. Walery Jaworski (1849–1924). Dzięki jego inicjatywie 27 kwietnia 1900 roku na posiedzeniu Wydziału Lekarskiego UJ podjęto uchwałę o powstaniu „Muzeum Historycznego dla Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Kolekcja szybko się rozrastała dzięki hojności licznych darczyńców, m.in. samego Jaworskiego, prof. Adama Wrzoska, rodziny prof. Ludwika Bierkowskiego, dr. Maksymiliana Lebensbauma, rodziny dr. Tytusa Chałubińskiego oraz rodziny prof. Adama Bochenka. Mimo że tzw. „muzeum Jaworskiego” zyskało sporą popularność, nieodmiennie brakowało odpowiednich funduszy na jego właściwą lokalizację, a eksponaty spoczywały w szafach i skrzyniach. Do wybuchu II wojny światowej ograniczono się do paru czasowych ekspozycji i prowadzenia ksiąg inwentarzowych.
Kilka lat po zakończeniu wojny podjęto decyzję o rozwiązaniu katedr i zakładów medycyny. W 1956 roku reaktywowano zakład historii medycyny, ale o muzeum nadal nie mogło być mowy. Dopiero w roku 1990, dzięki poparciu rektora Tadeusza Cichockiego oraz prezesa Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego prof. Józefa Bogusza, przekazano na potrzeby Muzeum kilka pomieszczeń znajdujących się na parterze Domu Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego przy ulicy Radziwiłłowskiej 4. W dwa lata później uroczystego otwarcia muzeum dokonał rektor Akademii Medycznej prof. Andrzej Szczeklik.
Dzisiaj Muzeum dysponuje trzema pomieszczeniami ekspozycyjnymi oraz salą służącą zajęciom dydaktycznym i spotkaniom tematycznym. Na zbiór muzealny składają się starodruki i rękopisy medyczne, narzędzia i instrumenty lekarskie, kolekcja medali, kolekcja dyplomów lekarskich, obrazów olejnych oraz fotografii. Za szczególnie cenne należy uznać odlewy gipsowe z gabinetu anatomopatologicznego tworzonego przez prof. Ludwika Bierkowskiego, stanowiące największy taki zbiór w Europie, najstarsze zachowane historie chorób z kliniki chorób wewnętrznych prof. Macieja Józefa Brodowicza, zestawy narzędzi chirurgicznych pochodzących z początkowych lat istnienia kliniki uniwersyteckiej w Krakowie czy unikatowy przykład tzw. kołtuna polskiego, którego natura była przedmiotem szeregu dociekań lekarskich. Na ekspozycji stałej można również odnaleźć wiele starodruków medycznych oraz kolekcję zabytkowych mikroskopów. Muzeum nadal pozostaje integralną częścią Katedry Historii Medycyny UJ CM, służąc zarówno pracownikom naukowym, jak i studentom oraz pasjonatom historii medycyny. Obecnie przyszłość Muzeum pozostaje niepewna w obliczu przeprowadzki Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie oraz migracją lekarskich katedr i zakładów do nowej siedziby.
Oprócz tego na Wydziale Lekarskim znajdują się kolekcje:
– anatomiczna, historycznie najstarsza, bowiem wywodząca swój rodowód z tworzonego z końcem XVIII w. przez Rafała Józefa Czerwiakowskiego tzw. gabinetu anatomicznego, mieszcząca się w gmachu Theatrum Anatomicum przy ulicy Kopernika 12, stanowiąca integralną część struktury Katedry i Zakładu Anatomii UJ CM;
– anatomopatologiczna, organizowana od lat 30. XIX wieku przez Ludwika Bierkowskiego, znajdująca się w Katedrze Patomorfologii UJ CM w gmachu Collegium Medicum przy ul. Grzegórzeckiej 16 (kolekcja nie jest udostępniana osobom postronnym);
– medycyny sądowej, wchodząca w skład Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej UJ CM, również mieszczącego się przy ul. Grzegórzeckiej 16 (kolekcja o charakterze dydaktycznym, nieudostępniana osobom postronnym);
– stomatologiczna, należąca do Instytutu Stomatologii UJ CM, znajdująca się w gmachu Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej przy ul. Montelupich 4.
prof. Ryszard W. Gryglewski, mgr Michał Chlipała
