Międzynarodowy Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Szczecińskiego w Kulicach
Kulice 24
72-200 Nowogard
tel. 91 44 41 339
kulice@univ.szczecin.pl
dyrektor: prof. Jörg Hackmann
p.o. zastępcy dyrektora: mgr Kamila Latocha
pracownicy: mgr Teresa Kania, Krzysztof Kania, Jolanta Libront
Międzynarodowy Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Szczecińskiego w Kulicach
Międzynarodowy Ośrodek Badań Interdyscyplinarnych w Kulicach jest jednostką ogólnouczelnianą Uniwersytetu Szczecińskiego, która została powołana w miejscu Ośrodka Konferencyjno-Edukacyjnego w roku 2021 Zarządzeniem Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego Nr 60/2021 z dnia 23 marca 2021 roku w sprawie nadania Regulaminu Organizacyjnego Uniwersytetu Szczecińskiego. Według regulaminu, wprowadzonego zarządzeniem rektora US nr 93/2021 z dnia 7 maja 2021 roku, głównym obszarem aktywności MOBI jest współpraca naukowa na pograniczu polsko-niemieckim oraz w szerszym kontekście międzynarodowym, szczególnie w regionie Bałtyku. Podstawowymi celami działalności MOBI są przede wszystkim wymiana naukowa, transfer wiedzy oraz prowadzenie edukacji społecznej w czterech obszarach: rozwoju regionalnego, współpracy regionów przygranicznych, umacniania społeczeństwa obywatelskiego oraz dyskusji nad problemami migracji w perspektywie współczesnej i historycznej.
Ośrodek mieści się w zabytkowym dworze otoczonym rozległym parkiem, we wsi Kulice (gm. Nowogard), w odległości 70 km od Szczecina. Zarówno dwór, jak i park znajdują się pod opieką konserwatorską i są wpisane do rejestru zabytków. Kulice przez stulecia należały do ziemi dobrskiej, będącej od XIV wieku w posiadaniu rodu von Dewitz, którego główną siedzibą był zamek w Dobrej. Od 1727 do 1945 roku Kulice, wraz z pobliskimi Konarzewem i Jarchlinem, były własnością rodu von Bismarck. Warto wspomnieć, iż w latach 1838–1844 majątkiem zarządzał przyszły kanclerz Niemiec, Otto von Bismarck. Kilka lat później dobra stały się własnością jego starszego brata Bernharda von Bismarcka (1810–1893), który wzniósł tam w 1848 roku murowany dwór, rozbudowywany w kolejnych dziesięcioleciach. W pobliżu dworu wzniesiono obiekty gospodarcze folwarku oraz neoromański kościół (1865). Na terenie parku znajduje się grób żony ostatniego właściciela Kulic, Kathariny von Bismarck. Po 1945 roku majątek kulicki wszedł w skład Państwowego Gospodarstwa Rolnego, a we dworze mieściły się biura PGR-u i mieszkania pracownicze. Po przemianach systemowych z początku lat 90. XX wieku zniszczoną posiadłość przejęła Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wówczas to z inicjatywy dr. Philippa von Bismarcka, długoletniego deputowanego posła do Bundestagu i Europarlamentu, powołano Fundatia Europea Pomerania, która w latach 1994–1995 wydzierżawiła i wyremontowała dwór ze środków niemieckiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. W Kulicach został wówczas powołany ośrodek konferencyjno-hotelowy przeznaczony do prowadzenia debat, nie tylko polsko-niemieckich i europejskich. W latach 1995–2002 ośrodkiem zarządzała Fundacja Akademia Europejska Kulice-Külz, kierowana przez Lisawetę von Zitzewitz, która zorganizowała tu wiele konferencji i seminariów. W 2002 roku dwór i przyległy park zostały przekazane Uniwersytetowi Szczecińskiemu, który do 2013 roku kontynuował dotychczasową działalność wspólnie z Fundacją. Zespół Dworsko-Parkowy w Kulicach działał na podstawie aktów prawnych US: Zarządzenia nr 30/2002 Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego z dnia 22 maja 2002 roku i Regulaminu Uniwersytetu Szczecińskiego. Instytucja ta od roku 2002 zajmowała się edukacją społeczną, wymianą naukową i transferem wiedzy, które były realizowane w formie konferencji, seminariów, warsztatów, szkół letnich, wycieczek edukacyjnych, debat, wydarzeń kulturalnych oraz artystycznych. Wznowienie działalności Zespołu Dworsko-Parkowego nastąpiło w 2016 roku; zadania realizowano przy wsparciu merytorycznym i we współpracy ze stowarzyszeniem Akademia Kulice.
W latach 2020–2023 w ramach realizacji projektu INT161 „Odkrywanie wspólnego dziedzictwa kulturowego poprzez poznawanie historii regionu” wykonano remont dachu oraz wyposażono salę konferencyjną w sprzęt do tłumaczenia symultanicznego i do konferencji hybrydowych. Jednym ze wskaźników realizacji projektu była aranżacja pomieszczenia na salę muzealną z zachowaniem oryginalnych elementów, takich jak drewniany parkiet, stolarka okienna, drzwiowa, parapety oraz ozdobny gzyms. Oficjalne otwarcie sali nastąpiło 1 marca 2023 roku.
Zgromadzone tu eksponaty są związane z historią tych ziem. Obecnie w gablotach znajdują się: dzban pomorski z przełomu XIX/XX wieku, księga niemiecka z początku XX wieku – wzornik do drukowania wizytówek, menu i innych druków na zamówienie, przedwojenna maszyna do pisania wyprodukowana przez firmę Seidel & Naumann (po II wojnie światowej w maszynie wymieniono niemieckie czcionki na polskie) oraz portret Ottona von Bismarcka – kopia obrazu Franza von Lembacha z 1884 roku, dar rodziny von Bismarck.
Uzupełnieniem sali muzealnej będą wystawy czasowe dotyczące historii Ośrodka. Obecnie w kilkunastu antyramach przedstawiono: dzieje wsi Kulice, historię rodziny von Bismarck w Kulicach oraz Konarzewie i Jarchlinie od początku XIX wieku po 1945 rok, życie na dworze pomorskim
w pierwszej połowie XX wieku według ilustracji i opisu Klausa von Bismarcka, informacje o majątku w Kulicach w okresie PRL-u, Kulice w III RP, tekst o inicjatywie dr. Philipa von Bismarcka, remoncie i powołaniu fundacji Europejska Akademia Kulice-Külz, a także przejęcie Kulic przez Uniwersytet Szczeciński w 2002 roku i działalność Ośrodka do 2022 roku.
